ЗАГС да жок, алиментке тапшырсам болобу?

Question

Бизде закс да жок жана кызым менин фамилямда. Мен алиментке тапшырсам болобу?

Муратбек Азимбаев · Answer

Саламатсыналарбы!

Баланын туулган тууралу күбөлүктө ким жазылган атасы болуп?

Жазылбас, анда баланын атасын сот тартибинде аныктоо маселенин башташ керек.
КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН ҮЙБҮЛӨ КОДЕКСИ 2003-жылдын 30-августу № 201  httр://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ky-kg/1327
50-статья. Ата-энелер менен балдардын укуктарынын жана милдеттеринин келип чыгышына негиздер

Ата-энелер менен балдардын укуктары жана милдеттери мыйзам тартибинде белгиленип ырасталган балдардын тегине негизделет.

51-статья. Баланын тегин аныктоо



 	Баланын энеден төрөлгөндүгү (энеси) баланын медициналык мекемеде энеден төрөлгөндүгүн тастыктоочу туулгандыгы тууралуу маалымдаманын негизинде, ал эми бала медициналык мекемеден тышкары жерде төрөлгөн учурда - тийиштүү саламаттык сактоо органы тарабынан ыйгарым укук берилген врач же медицина кызматкери берген же соттун чечими менен берилген баланын туулгандыгын ырастоочу маалымдаманын негизинде жарандык абалдын актыларын жазуу органы тарабынан аныкталат.
 	Эгерде бала өзара никеде турган адамдардан, ошондой эле нике бузулган, аны жараксыз деп тапкан же баланын энесинин жубайы өлгөн учурдан тартып үч жүз күндүн ичинде төрөлсө, эгерде башка жагдай далидденбесе, эненин жубайы (мурдагы күйөөсү) баланын атасы деп (ушул Кодекстин 55-статьясы) таанылат. Баланын энесинин жубайынын аталыгы алардын никеси жөнүндө жазуу менен ырасталат.
 	Эгерде баланын энеси баланын атасы өзүмдүн жубайым (мурдагы күйөөм) эмес деп билдирсе, балага карата аталык ушул статьянын 4-пунктунда же ушул Кодекстин 52-статьясында каралган эрежелер боюнча аныкталат.
 	Баланын энеси менен никеде турбаган адамдын аталыгын жарандык абалдын актыларын жазуу органына баланын атасы менен энесинин биргелешип жазган арызын берүү менен; энеси өлгөн, аракетке жөндөмсүз деп табылган, энесинин турган жерин билүүгө мүмкүн болбогон учурда же аны ата-энелик укуктардан ажыратканда - балдарды коргоо боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын аймактык бөлүмдөрдүн макулдугу менен баланын атасынын арызы боюнча, мындай макулдук болбогон учурда - соттун чечими боюнча аныкталат.

Аталыкты аныктоо тууралу биргелешкен арыз берүү бала төрөлгөндөн кийин мүмкүн эмес же кыйынчылык туудурушу мүмкүн болгон болжолдоого негиз болуучу жагдайлар болгон учурда өз ара никеде турбаган болочок баланын ата-энеси мындай арызды эне кош бойлуу кезинде жарандык абалдын актыларын жазуу органына берүүгө укуктуу. Баланын ата-энеси жөнүндө жазуу бала төрөлгөндөн кийин жүргүзүлөт.


 	Он сегиз жашка толгон (бойго жеткен) адамга карата аталыкты аныктоого - анын өзүнүн макулдугу менен гана, эгерде ал аракетке жөндөмсүз деп табылса, анын камкорчусунун же балдарды коргоо боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын аймактык бөлүмдөрдүн макулдугу менен гана жол берилет.

(Кыргыз Республикасынын 2005-жылдын 20-июнундагы № 80 Мыйзамынын, 2008-жылдын 12-июнундагы № 117 Мыйзамынын редакцияларына ылайык)

52-статья. Баланын атасын сот тартибинде аныктоо



 	Никеге турбаган ата-эненин ортосунда бала төрөлгөндө жана ата-эненин биргелешкен арызы же баланын атасынын арызы жок болгон учурда (ушул Кодекстин 51-статьясынын 4-пункту) баланын белгилүү бир адамдан (атадан) төрөлгөндүгү ата-эненин биринин, камкорчунун (көзөмөлчүнүн) арызы боюнча же ошол бала багуусунда турган адамдын арызы боюнча, ошондой эле бала өзү бойго жеткенде жазган арызы боюнча сот тартибинде аныкталат. Бул учурда сот баланын белгилүү бир адамдан жаралган деген тастыктоону тактоо менен социалдык, ошондой эле биологиялык далилдерди эске алат.
 	Никеге турбаган жана жасалма уруктандырууга макулдук берген аял, ошондой эле карын эне көмөкчү репродуктивдик технологияларды пайдаланууда колдонулган жыныс клеткаларынын донору болуп эсептелген эркекке карата аталыгын белгилөө жөнүндө талап менен сотко кайрылууга укуксуз.

(КР 2012-жылдын 17-майындагы № 54 Мыйзамынын редакциясына ылайык)

53-статья. Аталыкты таануу фактысынын сот тарабынан аныкталышы

Өзүн баланын атасымын деп эсептеген, бирок баланын энеси менен никеде турбай жүргөн адам өлүп калса, анын атасы экенин таануу жарандык процесстик мыйзамдар белгилеген эрежелер боюнча сот тартибинде аныкталышы мүмкүн.

54-статья. Баланын ата-энесин туулгандыгын жазуу китебине жазып коюу



 	Өзара никеде турган ата-эне алардын биринин берген арызы боюнча туулгандыгын жазуу китебине баланын ата-энеси катары жазылышат.
 	Эгерде ата-эне өзара никеде турбаса, баланын энеси тууралу жазуу эненин берген арызы боюнча жүргүзүлөт, ал эми баланын атасы тууралу жазуу - баланын ата-энесинин биргелешип жазган арызы боюнча, же баланын атасынын арызы боюнча (ушул Кодекстин 51-статьясынын 4-пункту) жүргүзүлөт, же атасы соттун чечимине ылайык жазылат.
 	Бала никеде турбаган энеден төрөлсө, ата-энесинин биргелешип жазган арызы болбосо, же атасынын ким экендиги тууралу соттун чечими жок болсо, баланын атасынын фамилиясы туулгандыгын жазуу китебине энесинин фамилиясы боюнча жазылат, баланын аты жана атасынын аты жана улуту энесинин көрсөтмөсү боюнча жазылат.
 	Никеде турган жана жасалма жол менен уруктандыруу же эмбрион салуу усулун (анын ичинде башка аялга) колдонууга жазуу жүзүндө макулдук берген адамдар ушул усулду колдонуунун натыйжасында бала төрөлгөн учурда, жарандык абалдын актыларын жазуу китебине анын ата-энеси деп жазылат.

(КР 2012-жылдын 17-майындагы № 54 Мыйзамынын редакциясына ылайык)

55-статья. Аталыкты (энеликти) талашуу



 	Ушул Кодекстин 54-статьясынын 1 жана 2-пункттарына ылайык, туулгандыгын жазуу китебине ата-энени жазуу баланын атасы же энеси катары жазылган адамдын, болбосо баланын чыныгы атасы же энеси болгон адамдын, ошондой эле бойго жеткенден кийин баланын өзү, баланын камкорчусунун (көзөмөлчүсүнүн) сот тарабынан аракетке жөндөмсүз деп табылган ата-эненин камкорчусунун талабы боюнча сот тартибинде гана талашышы мүмкүн.
 	Ушул Кодекстин 54-статьясынын 2-пунктунун негизинде баланын атасымын деп жазылган адамдын аталыгын талашуу тууралу талабы, эгерде жазылып жатканда ал баланын чыныгы атасы эмес экени белгилүү болсо, анын талабы канааттандырылбайт.
 	Мыйзамда белгиленген тартипте жасалма жол менен уруктандырууга же эмбрионду салуу усулун колдонууга жазуу жүзүндө макулдук берген жубайы аталыкты талашканда ушул жагдайларга таянууга укуксуз.

Эмбрионду башка аялга салууга макулдук берген жубайлар, ошондой эле карын эне (ушул Кодекстин 54-статьясынын 4-пунктунун экинчи абзацы) туулгандыгын жазуу китебине ата-энесин жазып бүткөндөн кийин аталыкты жана энеликти талашкан учурда ушул жагдайларга таянууга укугу жок.
58-статья. Өзара никеде турбаган адамдардан төрөлгөн балдардын укуктары менен милдеттери
Ушул Кодекстин 51-53-статьяларында каралган тартипте аталыкты аныктаганда, өзара никеде турган ата-энеден туулган балдар кандай укуктар менен милдеттерге ээ болсо, бул балдар да ата-энесине жана алардын туугандарына карата ушундай эле укуктарга жана милдеттерге ээ болушат.
Урматтоо менен,

 

Муратбек Азимбаев

тел.: 0700987794; 0776987794; 0550987794 WhatsApp, Telegram, Signal

Эл.почта: muratbeka@gmail.com

Skype: muratbek.azimbaev